Têgihên Rêzimanî yên Kamran Bedirxan

“`html

Dema Ku Rêzimanê Kurmancî: Celadet Bedirxan ve Kamran Bedirxan’ın Katkıları

Kurmançî alfabelerinin ve yazısı üzerine yapılan çalışmalar, her zaman önemini korumuştur. Mîr Celadet Alî Bedirxan, bu alandaki en önemli figürlerden biri olarak, Latin alfabesi ile yazım sisteminin temelini atmıştır. Celadet Bedirxan’ın, Kurmancî dilindeki çalışmalarını ilk kez Kovara Hawar dergisinde yayımlamıştır. Ayrıca, bugün hâlâ kullandığımız alfabeyi de bu dergide tanıtmıştır. Celadet Bedirxan, Roger Lescot ile birlikte, kurmancî dilinin yapılarına dair önemli eserler ortaya koymuştur; bu çalışmalar, Lescot’un katkıları sonrasında tamamlanmıştır ve tamamen Fransızca kaleme alınmıştır. Sonrasında ise Paris Kürt Enstitüsü aracılığıyla Türkçeye çevrilmiştir.

Celadet Bedirxan Şam’da aktif çalışmalarını sürdürürken, onun kardeşi Kamran Bedirxan da Bêrût’te Türkiye döneminde benzer çalışmalara katkıda bulunmuştur. Celadet’in eserleri arasında, Hawar ve Ronahî gibi dergilerde yayınlanan birçok yazı bulunmaktadır. Bunların yanı sıra, Kamran Bedirxan’ın çalışmaları da oldukça dikkat çekicidir. Özellikle, Kur’anın Hawar dergisinde parça parça yayımlanması, onun etkileyici katkılarındandır.

Celadet Bedirxan’ın vefatından sonra (1951), Kamran Bedirxan da Fransa’daki dil alanındaki çalışmalarına devam etmiştir. Fransızca eserlerinin yanı sıra, Kurmancî dilinde de önemli kitaplar yazmıştır. 1971 yılında Paris’te yayımlanan “Rêzana Zmanê Kurdî” adlı eser, bu alandaki önemli metinlerden biri olmuştur. Bu çalışma, Kurmancî dilinde yazılmış ilk kurmancî dil bilgisi kitaplarından biridir ve pek çok dilbilgisi kavramına yer vermektedir. Bu yazıda bu kavramlara değinirken, Mîr Celadet Bedirxan ve Kamran Bedirxan arasındaki bazı farklara da dikkat çekmekteyim. Örneğin, Celadet Bedirxan’ın kullandığı terim sayısı 69 iken, Kamran Bedirxan’ın kullandığı terim sayısı 214’tür. Gazete Duvar okurları için bu iki isim arasında bir kıyaslama yapma imkânı sunmak amacıyla aşağıdaki listeleri de paylaşıyorum.

Mîr Celadet Bedirxan’ın Kullandığı Terimler

  • Kurdî – Türkçe
  • Baneşan – Ünlem
  • Bêje – Kelime
  • Bendik – Tire
  • Bihnok – Virgül
  • Binavkirî – Belirtili
  • Birên qisetê – Sözcük türleri
  • Bireser – Nesne
  • Daçek – Edat
  • Dengdar – Sessiz harf
  • Dengdêr – Sesli harf
  • Gramêr – Dil bilgisi
  • Pêveber – Yüklem
  • Serenav – Başlık
  • Zayend – Cinsiyet

Kamran Bedirxan’ın Kullandığı Terimler

  • Kurdî – Türkçe
  • Awa – Durum
  • Baneşan – Ünlem
  • Bariyar – Aşağılayıcı
  • Bihnok – Virgül
  • Bêje – Kelime
  • Bêjeya guhêrbar – Değişen kelime
  • Bêjeya neguhêrbar – Değişmez kelime
  • Dem – Zaman
  • Dengdar – Sessiz harf
  • Dengdêr – Sesli harf
  • Elfabe – Alfabe
  • Pêşekar – Nesir yazarı
  • Tewandin – İsim çekmek
  • Zman axaftinê – Konuşma dili

Makalemizde adı geçen kültürel ve dilsel çalışmaları daha detaylı bir şekilde incelemek için üstteki bağlantılardan yararlanabilirsiniz. Bilgiler ve detaylar için basılı eserleri takip etmek faydalı olacaktır.

Kamran Bedirxan ve Celadet Bedirxan’ın Eserleri

“`

Related Posts

Turist baba ve kızı açık denize sürüklendi: Kabusu yaşadılar

Ege Denizi’nde akıntıya kapılıp açığa sürüklenen turist baba ve kızı kabus yaşadı.

Diyabet hastası ilk Barbie

OYUNCAK üreticisi Mattel, Tip-1 diyabet hastası ilk Barbie bebeğini piyasaya sürdü.

Muğla’da yangın çıkan müstakil ev kullanılamaz hale geldi

Karamehmet Mahallesi Taşçılar Sokak’taki müstakil evde henüz belirlenemeyen nedenle yangın çıktı. Vatandaşların hortumlarla müdahalesine rağmen alevler kısa sürede tüm evi sardı. İhbar üzerine bölgeye Muğla Orman Bölge Müdürlüğü arazözleri ile …

105 kişi hayatını kaybetmişti! MHP’li eski belediye başkanına 21 yıl hapis

Adana Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi, 6 Şubat depremlerinde 105 kişinin hayatını kaybettiği Bilge Sitesi davasında, eski MHP’li Osmaniye Belediye Başkanı Kadir Kara, imar müdürlüğü çalışanı Sevinç Ayşe Argun, fenni mesuller Ayhan Gedik ve Haluk Koç’a verilen 21’er yıl hapis cezasını hukuka uygun buldu.

Kütahya’da orman yangını: Havadan ve karadan müdahale sürüyor

Kütahya’da ormanlık alanda yangın çıktı. Ekiplerin yangına havadan ve karadan müdahalesi sürüyor.

İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne son saldırılarında 46 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail Ordusunun Gazze Şeridi’ne Yaptığı Son Saldırıda 46 Filistinli Hayatını Kaybetti İsrail ordusunun Gazze Şeridi’ne yaptığı son saldırıda 46 Filistinli hayatını kaybetti. Saldırıda, çok sayıda kişi yaralandı…