Avrupa’da haftalık çalışma saatinin en yüksek olduğu ülkelerin başında Türkiye geliyor.
Aralarında İrlanda, İspanya, İngiltere, Belçika’nın da bulunduğu çok sayıda Avrupa ülkesi 4 günlük çalışmayı test edip bu sisteme geçiş yapmaya hazırlanırken Türkiye’deki birçok sektörde çalışanlar halen 6 gün ve 45 saatin üzerinde mesai yapıyor.
Geçtiğimiz aylarda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından dile getirilen çalışma saatleri konusunda hükümetin yeni bir düzenleme yapacağı öğrenildi.
Yeni düzenlemeyle haftalık çalışma saatlerinin 45 saatten 40 saate indirilmesi planlanıyor. ayrıca çalışma saatlerinin meslek gruplarına göre yeniden değerlendirilmesi de gündemde.
Yapılan çalışmalar ücretten çalışma saatine, genel tatil ücretlerinden esnek çalışmaya kadar birçok başlıkta yeni düzenlemeleri kapsıyor.
Örneğin basın iş kanunu ve denizcilik iş kanunda haftalık çalışma süresi 48 saat. Diğer meslek gruplarında ise haftalık çalışma süresi 45 saat.
Bu kapsamda bütün çalışanlarla ilgili çalışma saatlerinin 35- 40 saate indirilmesi planlanıyor. Yeni düzenleme ile dağınık mevzuat bir arada toplanacak ve işin merkezinde çalışan olacak, çalışan güçlendirilecek.
Düzenlemeyle yeni hak kategorileri geliştirilirken, mevcut haklar da korunacak. Çalışanı doğrudan ilgilendiren “İş Kanunu” konusunda çalışma saatleri, yıllık izinler, ücretler gibi konular da değerlendirilecek.
HAFTALIK ÇALIŞMA SAATİ NE KADAR?
Türkiye’de haftalık çalışma süresi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 63. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, haftalık çalışma süresi en çok 45 saattir. Ancak, haftanın çalışılan günlerine farklı dağıtıldığında dahi günlük çalışma süresi hiçbir şekilde 11 saati geçemez.
Haftalık çalışma süresi, iş yerlerinde haftanın çalışılan günlerine eşit ölçüde bölünerek uygulanır ancak, iş yerinin ve işin gereğine göre, günlük çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine farklı dağıtılabilir. Bu durumda, günlük çalışma süresi 11 saati geçemez.
İş Kanunu’na göre, haftalık çalışma süresinin 45 saati aşması durumunda, fazla çalışma olarak kabul edilir. Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin saat başınayüzde 50 fazlası olarak ödenir.
Bir işletme, işçilerinin haftalık çalışma süresini örneğin 40 saat belirleyebilir bunda bir sakınca yoktur; ancak işçilerle anlaşsa bile bu süreyi 46 saat olarak belirleyemez.
ÇALIŞANLARIN MOLA SÜRESİ NE KADAR?
Günlük çalışma süresi 4 saat veya daha kısa süreli işlerde en az 15 dakika, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar (7,5 saat dahil) süreli işlerde en az yarım saat, 7,5 saatten fazla süreli işlerde en az 1 saat ara dinlenmesi verilir.
Ara dinlenmesi, işçinin dinlenmesi ve ihtiyaçlarını karşılaması için verilen bir süredir. Ara dinlenmesi, çalışma süresinin ortalama bir zamanında verilir.
Örneğin, bir işçinin günlük çalışma süresi 8 saat ise, 4 saatten fazla ve 7,5 saate kadar süreli bir iş yapıyorsa, en az 30 dakika ara dinlenmesi verilmek zorundadır. Bu süre, işçinin çalışma süresinin ortalama bir zamanında, yani sabah veya öğlen saatlerinde verilebilir.
İşçinin ara dinlenmesi sırasında çalışması yasal olarak yasaktır. İşveren, işçinin ara dinlenmesini çalışma süresi olarak kabul edemez ve işçiden bu süre içinde çalışmasını isteyemez.
